Netinceleme

Yayla Dumanı Gümüş bir dumanla kapandı her yer; Yer ve gök bu akşam yayla dumanı; Sürüler, çimenler, sarı çiçekler, Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı! Ben de duman olsam senin yerine, Dağılsam dağların şu mahşerine; Güzelin saçına ve gözlerine Ben girsem, ben dolsam yayla dumanı! Beni içerine aldın ağ gibi, Doldun gözlerime bir rüya gibi; Ben de güneş gibi, yüce dağ gibi İçinde kaybolsam yayla dumanı!                      Ömer Bedrettin Uşaklı Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım birimi: dörtlük Ölçüsü: 6+5 duraklı 11’li hece ölçüsü Uyak şeması: “abab / cccb / dddb” Uyak ve redifler: ---her yer ---sarı çiçekler      “-er” tam uyak ---akşam yayla dumanı ---çam yayla dumanı ---dolsam yayla dumanı ---kaybolsam yayla dumanı      “yayla dumanı” redif; “-am” tam uyak ---yerine ---mahşerine ---gözlerine ...

Zincir adlı öykü, Refik Halit Karay’ın “ Gurbet Hikâyeleri ” adlı kitabında yer almaktadır. Öyküde anlatıcı, Juju adlı buldok cinsi bir köpek ve onun sahibi Senegalli bir nefer vardır. Öykü anlatıcının pencereden sokağı seyretmesiyle başlar. Anlatıcı çeşitli düşünceler içinde pencereden sokağı izler. Dışarıda Senegalli bir nefer, buldok cinsi bir köpeği gezdirmektedir. Köpek çok güçlü ve saldırgandır. Öyle ki nefer onu zor zapt etmektedir. “Onun içindir ki, penceremden sokağa kendimize bakmayı, göğe dalıp kalmayı yeğlerim. Bu ilkel teleskopun önüne geçip insanlarla hayvanları inceleme, en hoşlandığım eğlencelerin başında gelir. Karşımdaki komşum, yabancı subayın buldok cinsi bir köpeği vardı. İri kafalı, koca enseli, iki dişi daima meydanda, yanakları kof ve sarkık, burnu çökük, ters bir köpek…” Bir gün köpek, zincirinden kurtularak kaçar. İki gün sonra geri döner. Ancak anlatıcı, köpeğin geri döndükten sonra çok farklı olduğunu görür. Köpeğin eski hırçınlığından eser kalmamış...

Öykü Hakkında Cumhuriyet dönemi öykü yazarlarımızdan Mustafa Kutlu’nun “Bir Saatlik Telaki” adlı öyküsü, yazarın “Ortadaki Adam” adlı kitabında yer almaktadır. Yazar, öyküsünde tren istasyonlarının kendisinde uyandırdığı yalnızlık, özlem, ayrılık gibi duygularını, hayallerini ve hayal kırıklıklarını dile getirir. Öykünün Özeti Anlatıcı-kahraman bir tren istasyonunda saçaklardan birinin altında durmaktadır. Tren istasyona gelir. Yolcular uykulu gözleriyle inerler. Hava sakin ve serindir. Kendisini trenden inerken hayal eder. Önce annesinin, sonra karısının karşıladığını düşünür. Ancak ne kendisini karşılayacak biri vardır ne de kendisinin uğurlayacağı biri. Bir tek babasını uğurlamış, o da bir daha geri dönmemiştir. Anlatıcı istasyonda birbirine kavuşan, sarılan, el öpen insanlara bakar, sevdikleri ve ayrılıkları gelir aklına. Tren giderken duygularını, özlemlerini ve tren istasyonlarının kendisi için ne anlamlar taşıdığını anlatır. Öyküdeki Kişiler Kahraman Anlatıcı ...

  Cumhuriyet dönemi yazarlarından Sabahattin Ali, “ Kamyon ” adlı öyküde yoksulluk nedeniyle büyük kente çalışmaya giden genç bir köylünün yolculuğunu, toplumcu gerçekçi bakış açısıyla anlatmıştır. Bu ilk bakışta basit bir konu gibi görülür, ancak hikâyenin ayrıntılarına inildikçe dönemin sosyal ve ekonomik yapısının ustalıkla eleştirildiğini görürüz. Hikâye kamyonun yola çıkışıyla başlıyor. “Kamyon, Zincirli Han’ın dar ve basık kapısından, yan duvarlara sürtünüp sıvaları dökerek ve üzerine bağlanmış sepetlerle çuvalları dört tarafa fırlatarak ıkına sıkına çıktı.” Şoför yamağı “İleri!.. Geri!.. Yana!..” diye işaretler vermekte, yol ve yön tarifi yapmaktadır. Kamyonun kasasına yirmi iki kişi sığmıştır. Burada yük taşıma aracı olan kamyonla yolcu taşınması ilgi çekicidir. Kamyon diğer ulaşım araçlarına göre daha ucuzdur. O dönemde köyden şehre çalışmaya gidenlerin yaygın bir biçimde kamyonu tercih etmelerinin nedeni budur. Bu durum da bizi o dönemin sosyal ve ekonomik gerç...

Tanzimat dönemi yazarlarından “Samipaşazade Sezai”nin “ Kediler ” adlı öyküsü, “ Küçük Şeyler ” adlı kitabında yer almaktadır. Yazar bu kitabındaki öykülerinde kişilerin iç dünyasını, değişik konulardaki hassasiyetlerini, duygu ve düşüncelerini işlemiştir. Öyküde ihtiyar Rossini’nin küçük dünyasındaki küçük hassasiyetleri işlenmiştir. Hikâye kahramanı ihtiyar Rossini, kendi hayatını tek başına devam ettirecek maddi ve sosyal kaynaklardan yoksundur. Karısının beslediği kediler yüzünden, çaresizlik içinde terk ettiği evine geri dönmek zorunda kalan biridir. İhtiyar Rossini’nin karısı, kedi beslemeyi tutku haline getirmiş bir kadındır. Kedileri kocasına tercih edecek kadar bencil, anlayışsız ve vefasız biridir. Nedeni bilinmiyor ancak kocasına hiç değer vermiyor, onu çok iyi tanıdığı için neler yapabileceğini iyi biliyor ve aldırmıyor. Öykü, İhtiyar Rossini’nin eşine “Ya ben ya kediler?” demesiyle başlar. Adamın eşi “ Kediler!” diyerek kedileri tercih ettiğini söyler. Otuz üç y...

İlahi Aşkın aldı benden beni Bana seni gerek seni Ben yanarım dün ü günü Bana seni gerek seni Ne varlığa sevinirim Ne yokluğa yerinirim Aşkın ile avunurum Bana seni gerek seni Aşkın âşıklar öldürür Aşk denizine daldırır Tecelli ile doldurur Bana seni gerek seni Aşkın şarabından içem Mecnun olup dağa düşem Sensin dün ü gün endişem Bana seni gerek seni Sûfilere sohbet gerek Ahilere ahret gerek Mecnunlara Leyla gerek Bana seni gerek seni Eğer beni öldüreler Külüm göğe savuralar Toprağım anda çağıra Bana seni gerek seni Cennet cennet dedikleri Birkaç köşkle birkaç huri İsteyene ver anları Bana seni gerek seni Yunus durur benim adım Gün geçtikçe artar odum İki cihanda maksudum Bana seni gerek seni               Yunus Emre Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım biçimi: ilahi (Bazı kaynaklarda Yunus Emre’nin şiirleri hem beyit, hem de dörtlük birimine uygun...