Yayla Dumanı Şiir İncelemesi

Yazan:

Yayla Dumanı

Gümüş bir dumanla kapandı her yer;

Yer ve gök bu akşam yayla dumanı;
Sürüler, çimenler, sarı çiçekler,
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!

Ben de duman olsam senin yerine,

Dağılsam dağların şu mahşerine;
Güzelin saçına ve gözlerine
Ben girsem, ben dolsam yayla dumanı!

Beni içerine aldın ağ gibi,

Doldun gözlerime bir rüya gibi;
Ben de güneş gibi, yüce dağ gibi
İçinde kaybolsam yayla dumanı!

                     Ömer Bedrettin Uşaklı

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Nazım birimi: dörtlük

Ölçüsü: 6+5 duraklı 11’li hece ölçüsü

Uyak şeması: “abab / cccb / dddb”

Uyak ve redifler:

---her yer

---sarı çiçekler     “-er” tam uyak

---akşam yayla dumanı

---çam yayla dumanı
---dolsam yayla dumanı
---kaybolsam yayla dumanı    “yayla dumanı” redif; “-am” tam uyak

---yerine

---mahşerine
---gözlerine      “-ine” redif; “er” tam uyak

---ağ gibi

---rüya gibi
---dağ gibi     “gibi” redif; “-ağ” tam uyak

Diğer Ahenk Unsurları

Şiirde uyak ve rediflerin dışında ahengi kuvvetlendirmek için ses (asonans, aliterasyon) ve ek tekrarları (sürüler, çimenler, sarı çiçekler) görülür. Ayrıca her dörtlüğün sonunda tekrarlanan “yayla dumanı” tamlaması hem ahengi hem de anlamı kuvvetlendirir.

Şiirin Anlam Yönünden İncelenmesi

Açıklama – Yorum

Ömer Bedrettin Uşaklı’nın ilk kitabına da adını veren “Yayla Dumanı” adlı şiirin teması doğa sevgisidir.

Şiirde geçen “yayla” motifi, Anadolu insanının duygularını ifade ederken, aynı zamanda doğadan da nasıl yararlandığının somut bir göstergesidir.

Şair için doğa, özelde yayla; bir özlem, bir tutku halini almıştır. Çocukluk yıllarından itibaren yaylalarla iç içe olan şairin hayatında, yaylaların özel bir yeri vardır. Şair, bu şiirinde başı dumanlı yüksek yaylalarla Anadolu’yu ve Anadolu insanını adeta bir bütün olarak görüp, hissedip, coşkun bir dille yüceltmektedir.

Yayla dumanı her yere dağılır; karlı dağlara, yeşil çam ormanına, sarıçiçeklere, sürülere, yer ve gök her yeri kontrol eder. Şair de yayla dumanı gibi olmak istiyor; onun gibi olup sevgilinin saçlarında ve gözlerinde kaybolmayı düşlüyor.

Dil ve Anlatım

Şiirde halk edebiyatının dil ve söyleyiş özellikleri görülür. 

Şair, şiirinde doğa ve insanı lirik bir anlatımla iç içe betimlemiştir.

Şiirde gözlemin ve betimlemenin önemli bir etkisi vardır. Şair, doğayı bir ressam titizliğiyle izlemiş, gördüklerini kendi bakış açısına göre yorumlamış ve adeta tablo çizer gibi şiirini yazmıştır.

Şair, sade bir dille doğayı ve insanı iç içe betimlemiş, edebi sanatlardan, özellikle benzetmelerden yararlanmıştır.

Şiirde geçen;

“Gümüş bir dumanla kapandı her yer” dizesinde dumanın rengi “gümüşe” benzetilmiştir.

“Beni içerine aldın ağ gibi,

  Doldun gözlerime bir rüya gibi;

  Ben de güneş gibi, yüce dağ gibi” dizelerinde yayla dumanı “ağa, rüyaya ve dağa” benzetilmiştir.

Genel Değerlendirme

Doğa sevgisinin yoğun olarak yaşandığı şiirde; şair için hayatın gerçeklerinden, gürültü ve kalabalıktan kaçıp uzaklaşmak, yayla dumanında gizlenmek bir özlem haline gelmiştir.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»