Köroğlu Koşma İncelemesi

Yazan:


Koşma

Benden selam olsun Bolu Beyi’ne

Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar sada verip seslenmelidir

Düşman geldi tabur tabur dizildi

Alnımıza kara yazı yazıldı
Tüfek icad oldu mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır

Köroğlu düşer mi yine şanından

Ayırır çoğunu er meydanından
Kır at köpüğünden düşman kanından
Çevrem dolup şalvar ıslanmalıdır

                                    Köroğlu

Nazım biçimi: koşma

Nazım türü: koçaklama

Nazım birimi: dörtlük

Ölçüsü: 11’li hece ölçüsü

Uyak şeması: “abcb dddb eeeb”

Şiirin Ahenk Unsurları (Uyak ve Redifler)

---yaslanmalıdır

---seslenmelidir
---paslanmalıdır
---ıslanmalıdır     “-lanmalıdır” redif; “-s” yarım uyak
---dizildi
---yazıldı
---bozuldu     “-ildi (ıldı,-uldu)” redif; “-z” yarım uyak  
---şanından
---meydanından
---kanından          “-ından” redif; “-n” yarım uyak 

Şiirin teması: yiğitlik

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi (Açıklama – Yorum)

Şiir kahramanlık ve savaş üzerine söylenmiştir. Şairin “Benden selam olsun Bolu Beyi’ne” sözü bir meydan okumadır. Bu söz şairin mücadeleci cesur tavrını ortaya koymaktadır. “Ok gıcırtısından, kalkan sesinden dağlar sada verip seslenmelidir” sözünden Köroğlu’nun dağlara güvendiği ve savaşa hazır olduğu anlaşılmaktadır.

İkinci dörtlükte tüfeğin icat edilip savaşlarda kullanılmasıyla birlikte kılıç ustalığı ve cesaretin pek bir öneminin kalmadığı vurgulanıyor. Düşman sayıca üstün, modern silahlara sahip ve donanımlıdır. Ancak sırtını dağlara dayayan Köroğlu yiğitleriyle birlikte haksızlığa karşı savaşmaya hazırdır.

Şiir boyunca somut nesnelerle savaş tasvirleri yapılmaktadır. Bu tasvirlerden savaşlarda ok, kalkan, kılıç ve atların kullanıldığını, tüfeğin ise yeni icat edildiğini anlıyoruz.

Şiirin Dil ve Anlatımı

Şiirin dili sade, anlatımı açık, yalın, akıcı ve coşkuludur. Bazı kelimelerin söyleyişinde yöresel özellikler görülür.

Şiirde “selam, sada, icad” gibi dilimize girmiş Arapça ve Farsça kelimelere de rastlanır ancak bunların sayısı oldukça azdır.

Şiirde konuya uygun olarak meydan okuma havası yansıtan kelime ve deyimler kullanılmıştır, yiğitçe bir söyleyiş vardır.

Hemen herkes tarafından bilinen “Tüfek icad oldu mertlik bozuldu” dizesi adeta atasözü niteliğinde, Türkçeye yerleşmiş bir deyiştir.

Şiirde insan yaşamına bağlı somut nesnelerin çokluğu dikkat çeker. Şiirde kullanılan “dağ, tüfek, kır at, kılıç, kan, şalvar” gibi birçok nesne somuttur. Kullanılan kelimelerin yanı sıra şiirin konusunu da savaşma isteği ve savaş tasvirleri oluşturur.

Şair Hakkında – Köroğlu

Köroğlu’nun kimliğiyle ilgili iki ayrı görüş vardır. Bunlardan birincisi Köroğlu’nun 16. yüzyılda yaşadığı ve yeniçeri ocağında yetişen bir şair olduğu, 1578-1590 yılları arasında Osmanlı- İran savaşlarına katıldığı yönündedir.

İkincisi ise Balkanlardan Orta Asya’ya kadar geniş bir alana yayılmış destansı halk öyküsündeki kahraman Köroğlu’dur. Bolu çevresinde yaşadığı, asıl adının Ruşen olduğu, devlete karşı ayaklandığı, eşkıyalık yaptığı söylenir.

Bir başka söylentiye göreyse Bolu Beyi’nin seyisi Yusuf’un oğlu Ruşen Ali’dir. Ruşen Ali, babasını iyileştirmek için gittiği Aras Irmağı’nın suyunu kendi içmiş yiğitlik ve şairlik gücü kazanmış, babasının intikamını almak için Bolu Beyi’ne savaş açmıştır.

Köroğlu hikâyesi Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Balkanlar’da da bilinir. Yeniçeri Köroğlu’nun şiirleri dil ve anlatım bakımından destan kahramanı Köroğlu adına söylenen şiirlerden çok farklıdır.

Köroğlu ile ilgili araştırma yapan ilk isim Pertev Naili Borotav’dır. Cahit Öztelli de Köroğlu hakkında araştırma yapan bir başka isimdir. Köroğlu hakkında bilgi veren yazılı kaynaklarımız arasında Yaşar Kemal’in “Üç Anadolu Efsanesi” ve Evliya Çelebi’nin “Seyahatnamesi” de vardır. Evliya Çelebi’ye göre Köroğlu Bolu Çerkez yöresinde yaşamış eski bir eşkıyadır.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g
Devamı»

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım biçimi: koşmadır. Nazım birimi: dörtlüktür. Ölçüsü: 6+5 duraklı, 11’li h
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç
Devamı»