Otlakçı Öykü İncelemesi
“Otlakçı” adlı öykünün
yazarı Memduh Şevket Esendal’dır. Aynı adı taşıyan öykü kitabı 25 öyküden
oluşur. Kitap, ilk olarak1946 yılında yayınlanmış olup 216 sayfadır.
“Otlakçı” adlı öyküde, sigaraya
para vermek istemeyen, hatta bunu aptallık olarak kabul eden bir adamın, sigara
içenlerin tütün tabakasından tütün aşırması konu ediliyor.
Öykünün
Özeti
Öyküdeki anlatıcı,
Mahmut Efendi’ye sigara tabakasındaki bütün saçak tütünleri içip ona tozunu
bıraktığı için kızmaktadır. Mahmut Efendi, bunu huy edinmiştir.
Bir gün kahvehanede
Mahmut Efendi her zamanki gibi anlatıcının tabakasındaki tütünün saçaklarını
içip tozunu bırakır. Anlatıcı, Mahmut Efendi’ye sinirlenir ve kavga ederler.
Anlatıcı artık Mahmut Efendi’den kurtulduğunu sanır, ancak Mahmut Efendi ertesi
gün anlatıcının evine gider ve ondan özür diler. Masadaki tabakadan saçak
tütünleri alarak içmeye devam eder. Anlatıcı ne yapacağını bilemez.
Öyküdeki
Kişiler
Anlatıcı
Öykünün anlatıcısı aynı
zamanda başkarakterdir. Hakkında fazla bilgi verilmemiştir. Otlakçılardan,
özellikle Mahmut Efendi’den hiç hoşlanmamaktadır.
İlhami
Mahmut Efendi’nin
otlakçılığı anlatılırken adı geçer. Mahmut Efendi’yle kıyaslanır. O da
otlakçıdır ancak Mahmut Efendi gibi yüzsüz biri değildir. En azından
eğlencelidir. İnsan ona otlakçı olduğu için kızamaz.
Miralay Esat Bey
Hikâyede sadece ismi
geçer. Hiçbir özelliğine yer verilmemiştir.
Olay
Belirgin ve gelişen bir
olay yoktur. Günlük yaşantıdan bir kesit alınmış ve anlatılmıştır. Öyküde
serim, düğüm, çözüm bölümleri yoktur.
Mekân
(Yer)
Olaylar kahvehanede ve
anlatıcının evinde geçer. Mekânların tasviri ayrıntılı olarak verilmemiştir.
Zaman
Öyküde tarih olarak kesin
bir zaman yoktur. Olaylar “dün” olarak anlatılır. Günlük yaşantıdan belirli bir
zaman kesiti anlatılmıştır.
Dil
ve Anlatım
Öykü; sade, anlaşılır
ve akıcı bir dille anlatılmış, günlük konuşmalarda geçen bazı söyleyişler (cıgara,
kemeli, mundar, kardaş vb.) olduğu gibi korunmuştur.
Yazar, kendini
başkahramanın yerine koyarak başından geçen bir olayı anlatmıştır. Öyküde
sohbet havası vardır. Olay anlatılırken bazı şeyler okuyucunun takdirine
bırakılmıştır.
Öyküde kısa cümleler
kullanılmış, yabancı kökenli kelimelere yer verilmemiştir. Öyküde uzun tasvir
ve tahliller yoktur. Öykü, herkesin anlayacağı bir dille yazılmıştır.
Konu
Öykünün konusu
“otlakçılık” yani “bedavacılık” tır.
Ana
fikir
Bazı insanlar
otlakçılığı alışkanlık haline getirmişlerdir. Öyle ki onlara hakaret de etseniz
bağırıp çağırsanız da bunu umursamazlar, çünkü bu onların kişiliğinin bir
parçası haline gelmiştir.
Genel Değerlendirme
Bu öyküde uyanık ve yüzsüz bir otlakçının kahve arkadaşını nasıl çileden çıkardığı samimi, akıcı ve esprili bir dille anlatılmıştır. Zevkle okunacak ve ders çıkarılacak bir öyküdür.