Kerem Gibi Şiir İncelemesi

Yazan:



Kerem Gibi

Hava kuşun gibi ağır!

Bağır
        bağır
                bağır
                         bağırıyorum.
Koşun
         Kurşun
               erit-
                    -meğe
                            çağırıyorum…
O diyor ki bana:
- Sen kendi sesinle kül olursun ey!
                                             Kerem
                                         gibi
                                              yana
                                                    yana…
«Deeeert
            çok,
                hemdert
                        yok»

Yüreklerin

kulakları
             sağır…
hava kurşun gibi ağır…
Ben diyorum ki, ona:
- Kül olayım
             Kerem
                  gibi
                      yana
                            yana.
Ben yanmasam
                sen yanmasan
                          biz yanmasak,
                          nasıl
                                çıkar
                                        karan-
                                               -lıklar
                                                   aydın-
                                                            -lığa
Hava toprak gibi gebe.
Hava kurşun gibi ağır.
Bağır
       bağır
             bağır
                    bağırıyorum.
Koşun
       Kurşun
               erit-
                  -meğe
                         çağırıyorum…

                          Nazım Hikmet

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Şiir serbest nazım tekniğiyle yazılmıştır.

Şiirde ahenk; kelime ve ses tekrarlarıyla (aliterasyon, asonans) sağlanmış, geleneksel ölçü ve uyak anlayışının dışına çıkılmıştır. Dizelerin bölünmesiyle içerik ve biçime bütünlük kazandırılmış, bazı kelimeler bölünerek vurgu güçlendirilmiştir. Şiirde bazı dizeler uzun bazı dizeler kısa, bazı dizeler de hecelerden oluşmaktadır.

Bazı kelimelerin tekrarıyla (ağır, bağır, yana yana) şiirde hem ahenk hem de anlam yönünden bir bütünlük sağlanmıştır.

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi 

Açıklama – Yorum

Toplumcu gerçekçi bakış açısıyla yazılan şiirde, Fuzuli’yi anımsatan (dert çoh hem derd yoh düşmen kavi tâli zebun) dizeler, hem de halk hikâyelerimizden Kerem’in hikâyesini (Kerem ile Aslı) anımsatan dizeler dikkat çekicidir.

«Deeeert

            çok,
                hemdert
                        yok»

 

- Kül olayım
             Kerem
                  gibi
                      yana
                            yana.

 “Hava kuşun gibi ağır!” dizesinde gökyüzünün gri bir renk alıp koyu bulutlarla kapalı olduğu durumlarda kullanılan bir ifadedir. Şair, buradan hareketle savunduğu görüşlerin her an bir yağmur gibi tüm insanlığı saracağı ve onlara hayat vereceği bağlantısını kurmuştur. “Hava toprak gibi gebe” ifadesi de bu bağlamda söylenmiştir. Ancak şaire göre “yüreklerin kulakları sağırdır”.

Şiirde anımsatılan Kerem İle Aslı hikâyesinde “Kerem, yıllarca Aslı’ya kavuşmak için pek çok acı ve sıkıntıya katlanır. Tam kavuştuğunu sandığı anda Aslı’nın giydiği elbisenin sihirli olması nedeniyle bir türlü düğmeleri çözemez. Bir ah çeker ve Aslı’ya kavuşamadan yanarak kül olur.” Şair, buradan hareketle tüm şartların uygun olmasına rağmen istediği toplumsal düzenin kurulamayacağı kaygısıyla Kerem gibi yanmaktan söz ediyor.

Şiirde vurgulanan bir başka durum da şairin başka şiirlerde de vurguladığı “toplumun mutluluğu ve refahı için kendini feda etme” fikridir. Bu doğrultuda şair toplumun uyanması ve başkaldırması için çağrıda bulunuyor. Şairin bu çağrısı her ne kadar toplumda yerini bulmasa da şair bir gün bunun gerçekleşeceğine inanıyor.

Ben yanmasam

                sen yanmasan
                          biz yanmasak,
                          nasıl
                                çıkar
                                        karan-
                                               -lıklar
                                                   aydın-
                                                            -lığa

İnsanlığın aydınlanması için bazı aydınların çeşitli zorluk ve sıkıntılara katlanması gerekiyor.

Şiirde geçen “ o diyor ki bana” dizesinde geçen “o” ülkenin sorunlarını bilen ancak sessiz kalmayı tercih eden aydınlardır. Şair ise yanmak pahasına -ki gerçek hayatı da hapishanelerde ve gözetim altında geçmiştir- toplumu uyandırmayı ve mücadeleye çağırmayı kendine görev ediniyor.

Şiirin teması: sınıfsal mücadeleye çağrıdır. 

Şiirdeki Söz Sanatları

“Hava kurşun gibi ağır” benzetme (teşbih) sanatı

“Hava toprak gibi gebe” benzetme sanatı

“Kerem gibi yana yana” benzetme sanatı, telmih (eski bir olay ya da kişiyi anımsatma) sanatı

“kül olursun ey!” nida sanatı

Dil ve Anlatım

Şiir sade, açık, yalın ve akıcı bir dille yazılmıştır. Şiirin lirik bir anlatımı olmakla birlikte bazı dizelerde düşünce ağır basar. Şiirde geniş kitlelere hitap etmek ve onları harekete geçirmek amacıyla söylenen sözler dikkat çeker.

Şiir, serbest nazım tekniğiyle yazıldığı için dizelerde durak da bulunmaz. Durak yapılmak istendiğinde yeni bir dize kurulur.

Klasik şiir anlayışında her dize büyük harfle başlarken Kerem Gibi şiirinde anlam tamamlanıncaya kadar, dize başları küçük harfle başlamaktadır. Şairin serbest nazıma getirdiği en büyük yeniliklerden biri de dizeleri merdiven basamakları biçiminde yazmasıdır.

Genel Değerlendirme

Nazım Hikmet, toplumsal gerçekçi bir anlayışla şiirler yazmış, işçi sınıfını, haklarını savunması için mücadeleye çağırmıştır. Bu şiirde de böyle bir çağrı görülüyor.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g
Devamı»

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi Nazım biçimi: koşmadır. Nazım birimi: dörtlüktür. Ölçüsü: 6+5 duraklı, 11’li h
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç
Devamı»