Pandomima Öykü İncelemesi
Öykünün
Özeti
İnsanları güldürmeyi, eğlendirmeyi
kendine iş edinmiş Paskal, yalnız, kimsesiz ve mutsuz bir tiyatro oyuncusudur.
Seyircilerden Eftalya
adlı genç bir kıza âşıktır. Ancak bu gizli bir aşktır. Aşkını kimselere
söyleyemez. Birkaç hafta tiyatroya gelmeyen genç kız başka biriyle evlenmiştir.
Eftalya, bir gün tiyatroya kocasıyla birlikte gelir.
O gece evine hüzünlü
bir şekilde dönen Paskal, ertesi gün evinde asılı bir şekilde bulunur. Görenler
Paskal’ın ölü taklidi yaptığını zanneder. Ancak Paskal, gerçekten ölmüştür.
Kişiler
Öykünün başkahramanı
Paskal, 33 yaşında, insanları güldürmeyi kendine meslek edinmiş bir pandomima
oyuncusudur. Paskal, şişman, yalnız, kimsesiz ve mutsuz biridir.
Eftalya, Paskal’ın âşık
olduğu genç kızdır. Sürekli pandomima seyretmeye gelir. Paskal’ın ona âşık
olduğundan haberi yoktur. Başka biriyle evlenerek Paskal’ın tüm hayallerini
yıkmıştır.
Diğer kişiler; ihtiyar
Rum kadın, Eftalya’nın validesi ve mahallelilerdir.
Yer
(Mekân)
Olayın geçtiği yerler;
Haseki, yeni bahçe, tiyatro salonu ve Paskal’ın evidir.
Zaman
Olayların geçtiği
zaman; “yazın bir öğle üzeri”, “yazın bir cuma günü” gibi ifadelerle
belirtilir.
Dil
ve Anlatım
Öykünün anlatımında pek
çok Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmıştır.
Ayrıntılı ve mecazlı
bir anlatıma yer verilmiştir. Betimlemelerden ve benzetmelerden faydalanılmıştır.
Öyküleyici anlatım
biçimi kullanılmış aynı zamanda iç konuşma tekniğiyle desteklenmiştir.
Öykü, olayların öncesi
ve sonrasını, kişilerin aklından geçenleri bilen, duygularını anlayan bir
anlatıcının “ilahi bakış açısıyla” anlatılmıştır.
Konusu
ve Ana fikri
Paskal insanları
güldürerek hayatını kazanan bir oyuncudur. Ancak kendisi yalnız ve hüzünlü bir
hayat sürmektedir. Kendini çirkin ve maskara biri olarak görmektedir.
Seyirciler Paskal’ı o kadar komik buluyorlardı ki öldüğünde bile ona gülmüşlerdi.
İnsanlar ölüm karşısında hüzünlenir, ancak Paskal’ın ölümü onları güldürüyor.
Yazar böylece bir çelişkiyi çarpıcı bir biçimde vurguluyor. Öykü boyunca yalnız
ve mutsuz bir oyuncunun insanları güldürmesi, öykü sonunda doruk noktasına
çıkıyor.
Bu öyküyle yazar, dış
görünümün yanıltıcı olduğunu, hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını
vurguluyor. Aynı zamanda bazıları için önemsiz olan şeylerin bazıları için
hayati önem taşıdığını belirtiyor.
Öykünün
Türü
Pandomima öyküsü, bir
olay öyküsüdür. Serim, düğüm, çözüm bölümleri bulunmaktadır. Pandomima oyuncusu
Paskal’ın yaşadıkları, aşkı ve ölümü anlatılmıştır.
Genel
Değerlendirme
Pandomima, Türk edebiyatının Batılı anlamda yazılan ilk öykülerinden biridir. Öykünün konusu, son derece sarsıcı ve etkileyici bir biçimde ortaya konmuştur. Öyküde; aşk, hüzün, acı, yalnızlık, hayal kırıklıkları, ölüm gibi insana ait duygu düşünce ve yaşantılar anlatılıyor. Öyküde, dönemin zihniyeti açık bir biçimde görülüyor. Öyküde geçen, Arapça ve Farsça kelimelere rağmen anlatımdaki akıcılık, hikâyeyi bir nefeste okumamızı ve bitirmemizi sağlıyor.