Birtakım İnsanlar Öykü İncelemesi

Sait Faik Abasıyanık’ın yazmış olduğu “Birtakım İnsanlar” adlı hikâye, yazarın ilk olarak 1936 yılında yayınlanan “Semaver” adlı kitabında yer almaktadır.

Hikâyenin Özeti

Anlatıcı (yazar) soğuk bir kış günü, gece yarısı tramvay beklemektedir. Eski giyimli genç biri ona “kendisine benzeyen birtakım insanların buralardan geçip geçmediğini” sorar. Adamın kılık kıyafeti anlatıcının dikkatini çeker. Hava çok soğuktur ancak adamın üzerinde ne palto, ne şapka ne de ayakkabı vardır. Sırtında bir hırka, ayağında ince bir pantolon ve çuvalı vardır. Anlatıcı, bunların kim olduğunu merak eder ve genç adama sorar. Genç adam sabahçı kahvesinde kaldıklarını, hamallık yaptıklarını, polisin kendilerini kahveden çıkardığını ve valiye giderken arkadaşlarını yolda kaybettiğini söyler.

Anlatıcı, daha sonra konuştuğu kişiye benzer bazı kişilerin valiliğe doğru gittiğini görür ve üzülür. Sabahçı kahvelerini kapamadan önce İstanbul’un birkaç tane gece barınma evine ihtiyaç olduğunu düşünür.

Hikâyedeki Kişiler

Kahraman anlatıcı

Yazar, gördüklerini ve düşüncelerini birinci kişi ağzından okuyucuya aktarmaktadır. Hikâyenin hem anlatıcısı hem de başkişisidir.

Genç adam

Zonguldak’tan İstanbul’a çalışmak için gelmiştir. Geceleri sabahçı kahvesinde kalan, üzerinde eski püskü elbiseler olan, yirmi beş otuz yaşlarında biridir.

Diğer kişiler: Hikâyede seksene yakın toplu halde yürüyen bir grup insandan ve tek tük geçen insanlardan bahsedilir.

Mekân

Hikâye, İstanbul’da geçer. Hikâyede; “Taksim, Topkapı, Zonguldak” mekân isimleri olarak belirtilir.

Zaman

Zaman tam olarak belirtilmemiş “soğuk bir kış günü, gece yarısı, saat on ikiyi on geçiyordu” şeklinde ifade edilmiştir.

Anlatıcının Bakış Açısı

Hikâye, kahraman anlatıcı ağzından anlatılır. Hikâyedeki anlatıcı kurmaca bir kişiliktir.

Dil ve Anlatım

Hikâyenin şiirsel bir anlatımı vardır. Betimlemeler canlı, renkli ve özgündür.

Sait Faik’in anlatımında bir şairin hassasiyeti kadar, bir ressamın görme ve tasvir etme gücü de vardır. Yazarın özgün benzetmeleri ve akıcı üslubu hikâyeye ayrı bir hava kazandırır.

Hikâyede; betimleyici ve öyküleyici anlatım türleri kullanılmıştır. Ayrıca iç konuşma, iç çözümleme ve diyalog anlatım teknikleri uygulanmıştır.

“- Ha! Bu akşam polisler geldiler. Sabahçı kahvelerinde yatmak yasakmış. Hepimizi çıkardılar. Biz de hep birlik olduk. Gidelim valiye çıkalım; uyandıralım, derdimizi anlatalım, dedik. İşte birtakımı şu yokuştan, birtakımı da arkadan geldiler. Demek görmedin ağabey.

- Görmedim, dedim. Nerelisin sen? Gözleri çakmak çakmaktı:

- Zonguldaklı beyağabey.” (diyalog)

“Epey oluyor. Baharın bu soğuk günlerinde, şu devam eden kıştan bir buz gibi gece hatırıma geliyor. O zamanlar daha bahardan bile yoktu. Şimdi ne kadar olsa sisin ve yağmurun hatta soğuğun içinde insanı şaşırtan ve başını döndüren bir koku var.” (iç konuşma)

“Sabahçı kahvelerini kapamadan evvel birkaç tane gece barınma evine şiddetle ihtiyacı olan İstanbul şehrinin kışı bazen ne kadar uzun, ne kadar uzun ve bitmez tükenmez bir afettir, bilen bilir” (iç çözümleme)

Hikâyenin Türü

Belirgin, merak uyandıran ve gelişen bir olay yoktur. Günlük yaşantıdan bir kesit alınmış ve anlatılmıştır. Bu tür hikâyelere “Çehov tarzı hikâye” ya da “durum-kesit hikâyesi” denir.

Konu ve Tema

Hikâyenin teması: geçim sıkıntısıdır.

Yazar, anlatıcının gözünden hayata ve insanlara bakış açısını anlatır. Bazı insanların rahat yaşarken bazı insanların da geçinebilmek için zorlu şartlar altında yaşama mücadelesi verdiğini kendi üslubuyla dile getirir.

Ana fikir: Zorlu şartlar altında yaşayan ve çalışan insanlara destek olunmalıdır.

Genel Değerlendirme

Hikâyede; İstanbul’a Anadolu’nun çeşitli bölgelerinden çalışmaya gelenlerin zorlu şartlar altında yaşaması ve geçim sıkıntısı anlatılır.

Yazar, bir taraftan geçim sıkıntısı çeken insanların durumunu dile getirirken diğer taraftan da kendi iç dünyasını yansıtmaktadır.

“Birtakım İnsanlar” şiirsel anlatımıyla bir solukta okunabilecek, konu itibarıyla üzerinde durup düşünülecek, yoruma açık bir öykü niteliğindedir.