Forsa Hikâye İncelemesi

Yazan:

Ömer Seyfettin’in yazmış olduğu “Forsa” adlı hikâye, ilk kez 1919’da “Büyük Mecmua”da yayınlanmıştır. Hikâyede bir Türk gemicisinin esaret yılları anlatılmaktadır.

Özet

Hikâye, Akdeniz’de bir adanın tasviriyle başlar. Daha sonra eski bir forsa olan yaşlı adamın tanıtılmasıyla devam eder.

Yaşlı adam, otuz yaşında korsanların eline düşmüş, elli yaşına gelince bir adada satılmış, otuz yıl boyunca kurtulma umudunu kaybetmemiştir. Yaşlı adam, eskiden denizlerin en tanınmış Türk gemicilerinden biriymiş.

İhtiyar, bir gün rüyasında Türk donanmasının adaya geldiğini görür. Gözlerini açınca Türk donanmasının adaya gerçekten geldiğini görür. Türk donanmasına doğru koşarak kendini tanıtır.

Askerler ihtiyarı donanma kaptanının yanına götürürler. Donanma kaptanı ihtiyar adamın oğlu Turgut’tur.

İhtiyar adamın, son isteği; askerlerle savaşa katılmak, şehit olursa vatan bayrağının üzerine örtülmesidir. 

Olay örgüsü

Yaşlı bir adamın denize doğru yönelmesi ve sakin bir şekilde denize bakması

Yaşlı adamın ve yaşadığı yerin tanıtılması

Yaşlı adamın rüyasında Osmanlı donanmasının adaya geldiğini görmesi

Rüya ile gerçek arasında kalan yaşlı adamın askerlere doğru koşarak gitmesi

Askerlerin yaşlı adamı kaptanın yanına götürmesi

Kaptanın yaşlı adamın kendi babası olduğunu öğrenmesi

Yaşlı adamın sevinçten bayılması

Yaşlı adamın donanmayla savaşa katılmak istemesi

Kişiler

Kara Memiş

İhtiyar forsanın adıdır. Otuz yaşındayken Malta korsanlarının eline düşmüş, elli yaşına gelince bir adaya satılmıştır. İnançlı ve umudunu kaybetmeyen bir yapıya sahiptir.

“Öldükten sonra dirileceğime nasıl inanıyorsam, öyle inanıyorum, elli yıl tutsaklıktan sonra ülkeme kavuşacağıma öyle inanıyorum” derdi.

En tanınmış Türk gemicilerindendi. Daha yirmi yaşındayken Tarık Boğazı’nı geçmiş, günlerce denizlerde yol almış, irili ufaklı pek çok donanmayla savaşa girmişti. Padişah onu sarayına çağırmış serüvenlerini dinlemişti. Hızır Aleyhisselam’ın gittiği yerlere gitmişti. Gemisinde evlenmiş, oğlu Turgut gemide doğmuştu.

Turgut

Kara Memiş’in oğlu. Donanma kaptanıdır. Kara palabıyıklı, sırmalı giysisinin üzerine demir, çelik zırhlar giymiş iri bir adamdır.

Diğer kişiler: Malta korsanları, Efendi (çiftçi), Türk askerleri, kasaba halkı…

Mekân

Hikâye ilk olarak adanın tasviriyle başlar “Akdeniz’in kahramanlık yuvası sonsuz ufuklarına bakan küçük tepe, minimini bir çiçek ormanı gibiydi. İnce uzun dallı badem ağaçlarının alaca gölgeleri sahile inen keçi yoluna düşüyor, ilkbaharın tatlı rüzgârıyla sarhoş olan martılar, çılgın bağrışlarıyla havayı çınlatıyordu.”

Hikâyede; “kulübe, kasaba, liman, Kara Memiş’in forsa olarak bulunduğu gemi ve Turgut Bey’in bulunduğu kadırga” mekân olarak geçer.

Ayrıca bazı yer isimleri de “Edremit, Malta, Çanakkale, Tarık Boğazı, İstanbul, Kabataş” mekân olarak geçmektedir.

Zaman

Hikâyede; kırk yıl, elli yıl, yirmi yıl, yazları, kışları, elli yaşına gelince, her gece, beş vakit, gün, gece gibi zaman ifadeleri kullanılmıştır. Kesin bir zaman dilimi verilmemesine rağmen Osmanlı döneminde geçtiği anlaşılmaktadır.

Anlatıcının Bakış Açısı

Hikâye; üçüncü kişi ağzıyla; olayların öncesi ve sonrasını, kişilerin aklından geçenleri bilen, duygu ve düşüncelerini anlayan bir anlatıcı tarafından anlatılmıştır. Bu tür anlatıma ilahi bakış açısı denir.

Dil ve Anlatım

Hikâye; herkesin anlayabileceği açık, yalın ve sade bir Türkçeyle yazılmıştır. Anlatımda; betimleme, benzetme ve diyaloglardan yararlanılmış, özellikle başkahramanın portresine geniş yer verilmiştir.

Hikâyenin türü

Hikâye; Maupassant tarzıyla yazılmıştır. Bu türe olay hikâyesi ya da klasik hikâye de denir. Hikâyede; olaylar ön plandadır ve giriş, gelişme sonuç bölümleri mevcuttur. Başkahramanın portresine geniş yer verilmiştir.

Hikâyenin teması: vatan sevgisi

Konusu: Uzun yıllar denizlerde ülkesi için mücadele veren bir denizcinin esir düşmesi ve vatan hasretiyle yanıp tutuşmasıdır.

Genel Değerlendirme

Forsa adlı hikâye Milli Edebiyat dönemini yansıtan öykülerimizden biridir. Dönemin yaşam biçimini, zihniyetini ve değer yargılarını yansıtması bakımından büyük önem taşımaktadır.

Forsa, vatan sevgisinin, umudun, inancın ve hürriyet duygusunun hikâyesidir. Bu nedenle hikâye, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»