Gün Olur Şiir İncelemesi

Yazan:

 

Gün Olur

Gün olur, alır başımı giderim
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda.
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.

Dünyalar vardır, düşünemezsiniz;
Çiçekler gürültüyle açar;
Gürültüyle çıkar duman topraktan.

Hele martılar, hele martılar,
Her bir tüylerinde ayrı telaş!

Gün olur, başıma kadar mavi;
Gün olur başıma kadar güneş;
Gün olur, deli gibi…

                Orhan Veli Kanık

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Nazım şekli: serbest nazım

Ölçüsü: serbest ölçü kullanılmıştır. Belirli bir ölçüsü yoktur.

Uyak düzeni: Şiirin belli bir uyak düzeni yoktur.

Şiirde ahenk; ses ve kelime tekrarlarıyla sağlanmıştır.

“Şu ada senin, bu ada benim” (kelime tekrarı)

“Hele martılar, hele martılar” (ses ve kelime tekrarı)

“gürültüyle” (kelime tekrarı)

Şiirde “gün olur” sözünün tekrarı; şiire hem ahenk katmış hem de anlamı pekiştirmiştir.

Ayrıca bazı ses tekrarları da şiire ahenk katmıştır; “ü, e, a” sesleriyle asonans, “g, b, d, l” ünsüzleriyle aliterasyon yapılmıştır.

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi

“Gün Olur”, Orhan Veli’nin “deniz sevgisini” ve “hürriyet aşkını” en derinden hissettiği şiirlerinden biridir. Şair, insanda soyut olarak var olan “özgürlük duygusunu” “deniz” yoluyla somutlaştırmıştır. Şiirde, şairin seslendiği kişi kendisidir. Ancak şair, sadece kendisine değil özgürlük duygusunu doyasıya yaşamak isteyen herkese sesleniyor.

Gün olur, alır başımı giderim
Denizden yeni çıkmış ağların kokusunda.
Şu ada senin, bu ada benim,
Yelkovan kuşlarının peşi sıra.

Şiirin ilk dizelerinden; şairin şehir yaşantısından bunaldığı, yaşadığı ortamdan uzaklaşmak istediğini anlıyoruz. Şairin gitmek istediği tek bir yer yoktur, adadan adaya dolaşmak istemektedir.

Dünyalar vardır, düşünemezsiniz;
Çiçekler gürültüyle açar;
Gürültüyle çıkar duman topraktan.

Hele martılar, hele martılar,
Her bir tüylerinde ayrı telaş!

Şairin hayal ettiği dünya bambaşkadır. Orada çiçekler gürültüyle açar, duman topraktan gürültüyle çıkar. Bilindiği gibi çiçek gürültüyle açmaz, duman da gürültüyle çıkmaz. Bu dizelerde şair, kendi iç dünyasının diğer insanlardan çok farklı olduğunu anlatmak istiyor. Tekdüze bir yaşamı kabul etmeyip özgürlüğü doyasıya yaşamak istiyor.

Martıların şairin gözünde ayrı bir değeri vardır. Şair, “deniz”den sonra en çok martılardan söz eder. Bunun nedeni şairin martıları özgürlüğün ve başıboşluğun simgesi gibi görmesinden kaynaklanabilir.

Gün olur, başıma kadar mavi;
Gün olur başıma kadar güneş;
Gün olur, deli gibi…

Bu dizelerde coşku ve heyecan vardır. Şair özgürlük duygusuyla “mavi” ve “güneş” ile ifade ederken, bu duyguyu “delilik” derecesinde yaşamak istiyor. Yaşadığı ortamdan uzaklaşma isteğinin yoğunluğunu bu şekilde somutlaştırıyor.

Son dizelerdeki özgürlük duygusu, yerini özgürlük coşkusuna, hatta boş vermişliğe bırakır. Artık şair için deniz ve özgürlüğün dışında hiçbir şeyin önemi yoktur. Bu duyguyla şair, sınırları aşmakta, bilinmeyene doğru son hızla yol almaktadır.

Şiirin teması: özgürlük duygusudur.

Dil ve Anlatım

Şiirde açık, yalın ve akıcı bir dil kullanılmıştır. Şiir, insanda coşku ve heyecan uyandıracak lirik bir dille yazılmıştır.

Herkesin anlayabileceği bir dille yazılan şiir, okuyucunun bulunduğu duruma göre farklı çağrışımlar yapabilecek özellikleri içerir.

Genel Değerlendirme

Şairin anlattığı ortam ve yaptığı tasvirler, onun aynı zamanda iç dünyasını da yansıtmaktadır. Şair, seçtiği kelimeler ve çizdiği tablolarla adeta iç dünyasının kapılarını okuyucuya açmaktadır.

Her okuyanda farklı çağrışımlar ve farklı duygular uyandıran şiir, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Özgürlük ve denize olan tutkunun doruk noktasına çıktığı şiir, en beğenilen şiirler arasında yer almaktadır.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»