Harika Çocuk Hikâye İncelemesi

Yazan:

Cumhuriyet dönemi toplumcu gerçekçi yazarlarından Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” adlı hikâyesi “Grev” adlı ilk öykü kitabında yer almaktadır.

Hikâyenin Özeti

Hikâye yapımevleri ve küçük tamir atölyelerinin bulunduğu bir hanın tasviriyle başlar.

Kahraman anlatıcı, bir arkadaşını görmeye gider, ancak bulamaz. Dönmek üzereyken peynir ekmek yiyen bir çocuk dikkatini çeker.

Çocuk ile aralarında bir diyalog geçer. Çocuk durumunu ve hayallerini anlatıcıyla paylaşır.

Anlatıcı, çocukla yaptığı sohbet sırasında ustası çocuğu işbaşına çağırır. Anlatıcı bir süre çocuğun çalışmasını izler, sonra oradan ayrılır.

Olay örgüsü

Anlatıcının bir arkadaşını görmek için yapımevi ve atölyelerin bulunduğu hana gitmesi

Arkadaşını bulamayıp dönerken bir çocuk işçinin dikkatini çekmesi

Anlatıcıyla çocuk işçi arasında geçen diyalog

İşçi çocuğun durumunu ve hayallerini anlatması

Ustanın çağrısıyla çocuğun işine geri dönmesi

Anlatıcının, çocuğu çalışırken bir süre izlemesi

Kişiler

Anlatıcı Kahraman

Olayları ağzından dinlediğimiz kurmaca kişidir. Yazar olduğu belirtilmesine rağmen ismi verilmemiştir. Olaylar onun ağzından anlatılır.

“Koridorun kirli aydınlığında koşarak uzaklaştı. Dipteki atölyeden içeri girdi. Peşinden gittim. Atölye penceresinin kenarından heyecanla seyrettim: Boyu yetişemediği için ters çevrilmiş bir tahta sandığın üzerinden idare ediyordu makineyi. Makineyse, çocuğun emri altında munis bir hayvan kadar uysal, kıvrım kıvrım demir yongalar döküyordu.”

Ayhan (çocuk işçi)

Yaşadığı yoksulluk nedeniyle küçük yaşta çalışmaya başlamış, okuyamamış, hayalleri olan bir çocuktur.

“Kirli, kıvır kıvır sarı saçları vardı. Makine yağıyla kararmış yüzü, içlerinden aydınlanan harikulade yeşil gözleri…”

İlkokul dörde kadar sabahları okula, öğleden sonra babasının atölyesine gitmiş, annesi öldükten sonra iki kardeşiyle ortada kalmış, daha çocuk yaşta torna tesviye işine başlamıştır.

En büyük hayali kaptan olup büyük denizlerde dolaşmaktır. Bir de boyunun kısalığından şikâyetçidir.

“Bu arada her gün, sabahın beşinde çalar saatin sesiyle uyandığını, gaz ocağına çaydanlığı oturttuğunu, bulaşıkları yıkadığını, çarşıdan ekmek peynir aldığını, altıya doğru kardeşlerinin karnını doyurup altı buçukta omuz omuza işçi kalabalığıyla vapura binip yedide köprüye geldiğini, yediyi çeyrek geçe de atölyede işbaşı yaptığını öğrendim.”

Diğer Kişiler

Çocuk işçinin iki kardeşi, babası, ustası ve Ateş Ali (arkadaşı) hikâyenin diğer kişileridir. Hikâyede bu kişilerden fazla bahsedilmez. Usta, babasının arkadaşıdır. Üstü başı, eli yüzü kir pas içinde, iriyarı biridir. Çocuk işçinin iki kardeşinden biri okumaktadır, diğeri ise çok küçüktür. İkisine de Ayhan bakmaktadır. Ateş Ali ise bisküvi yapımevinde çalışan, işe birlikte geldiği, paydoslarda vakit geçirdiği arkadaşıdır.

Mekân

Hikâyede mekân; yapımevleriyle küçük tamir atölyelerinin bulunduğu bir handır.

“Bisküvi, çikolata, kâğıtlı şeker, zeytinyağı, sabun yapımevleriyle küçük tamir atölyelerinin yan yana odalarda bulunduğu, sefertasına benzeyen hanlardan birinin genzi tıkayan pis havası içinde ekmeğini küçücük pedalıyla kazanmaya çalışan bir arkadaşı görmeye gitmiştim.”

Zaman

Hikâyede belirgin bir zaman yoktur. Ancak “her gün, sabahın beşinde, yediyi çeyrek geçe, eylülde, her sabah” gibi zaman ifadeleri görülür.

Anlatıcının Bakış Açısı

Hikâye, kahraman anlatıcı ağzından anlatılır. Hikâyede anlatıcı kurmaca bir kişiliktir.

Dil ve Anlatım

Hikâyede; “iç konuşma” ve “diyalog” teknikleriyle, “öyküleyici” ve “betimleyici” anlatım türleri kullanılmıştır. Hikâyedeki tasvir ve tahliller oldukça başarılıdır. Öykünün anlatımı realist izler taşımaktadır. Toplumsal çelişkiler ustaca vurgulanmıştır.

Bir diyalog ustası olan yazar, hikâyede uzun betimlemelere ve gereksiz ayrıntılara girmez. Kişileri hem iyi hem de kötü yönleriyle yansıtır. Kişilerin karakterlerini olay içersinde belirler, onları doğal bir biçimde canlandırır ve konuşturur.

Hikâyenin Türü

Hikâyede günlük hayattan bir kesit anlatılmıştır. Bu tür hikâyelere “Çehov tarzı hikâye” ya da “durum – kesit hikâyesi” denir. Hikâyede belirgin bir olay ve serim, düğüm, çözüm bölümleri yoktur.

Hikâyenin Konusu ve Teması

Hikâyenin konusu; okuması gereken yoksul bir çocuğun ailesine yardım etmek için zor koşullar altında çalışmasıdır.

Hikâyenin teması; geçim sıkıntısıdır.

Hikâyenin temel çatışması; idealleri olan bir çocuğun eğitim hayatı ile çalışma hayatı arasında sıkışıp kalmasıdır.

Genel Değerlendirme

Yazar, hikâyesinde kişiler aracılığıyla toplumun sosyal ve ekonomik durumu yansıtılmıştır. Bu hikâyede çocuk yaşta çalışmaya başlayan işçilerin yaşadığı zor şartlar ve geçim sıkıntısı başarılı bir biçimde dile getirilmiştir. Konu itibarıyla üzerinde durup düşünülecek bir hikâyedir.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»