Salkımsöğüt Şiir İncelemesi

Yazan:

Salkımsöğüt

Akıyordu su
gösterip aynasında söğüt ağaçlarını.
Salkımsöğütler yıkıyordu suda saçlarını!
Yanan yalın kılıçları çarparak söğütlere
Koşuyordu kızıl atlılar güneşin battığı yere!
Birden
bire kuş gibi
             vurulmuş gibi
                           kanadından
yaralı bir atlı yuvarlandı atından!
Bağırmadı,
gidenleri geri çağırmadı,
baktı yalnız dolu gözlerle
                  uzaklaşan atlıların parıldayan nallarına!

Ah ne yazık!
          Ne yazık ki ona
dörtnal giden atların köpüklü boynuna bir daha yatmayacak,
beyaz orduların ardında kılıç oynatmayacak!

Nal sesleri sönüyor perde perde,
atlılar kayboluyor güneşin battığı yerde!

Atlılar atlılar kızıl atlılar,
atları rüzgâr kanatlılar!
Atları rüzgâr kanat…
Atları rüzgâr…
Atları…
At…

Rüzgâr kanatlı atlılar gibi geçti hayat!

Akarsuyun sesi dindi.
Gölgeler gölgelendi
                   renkler silindi.
Siyah örtüler indi
                  mavi gözlerine,
sarktı salkımsöğütler
                      sarı saçlarının
                                   üzerine!

Ağlama salkımsöğüt,
                           ağlama,
Kara suyun aynasında el bağlama!
                                           el bağlama!
                                                   ağlama!

                                     Nazım Hikmet

Şiirin Biçim Yönünden İncelenmesi

Şiir, serbest nazım tekniğiyle yazılmıştır. Şiirde ahenk kelime ve ses tekrarlarıyla sağlanmış, geleneksel ölçü ve uyak anlayışının dışına çıkılmıştır.

Dizelerin bölünmesiyle biçim ve içeriğe bütünlük kazandırılmış, bazı kelimeler bölünerek vurgu güçlendirilmiştir.

Şiirde bazı dizeler uzun, bazı dizeler kısa, bazı dizeler de kelimelerden oluşmuştur.

“Koşuyordu kızıl atlılar güneşin battığı yere!
 Birden
 bire kuş gibi
             vurulmuş gibi
                           kanadından”

Bazı kelimelerin tekrarıyla şiire hem ahenk hem de anlam yönünden bütünlük kazandırılmıştır.

“Atlılar atlılar kızıl atlılar,
  Atları rüzgâr kanatlılar!
  Atları rüzgâr kanat…
  Atları rüzgâr…
  Atları…
  At…”

Şiirin İçerik Yönünden İncelenmesi

Açıklama – yorum

Şiir toplumcu gerçekçi bakış açısıyla yazılmıştır. Şiirde vurgulanan duygu “toplumun mutluluğu ve refahı için kendini feda etme” düşüncesidir.

Şiir, bir doğa tasviriyle başlıyor. Sonra öyküleme tekniğine geçilerek atlı süvarilerin parlayan kılıçlarıyla koşarken yaralı bir atlının atından düşmesi, ölürken düşündükleri ve bulunduğu ruh hali dile getiriliyor. Şiir, ölen atlının ve bulunduğu ortamın tasviriyle sona eriyor.

Şiirde kullanılan bazı simgeler “kızıl atlılar”, “beyaz ordu” bize Rus devrimini anımsatmaktadır. Süvarinin ölümü de bize devrim yolunda mutlaka bazı kayıpların ve fedakârlıkların olacağını anlatmaktadır.

Şiirde geçen salkımsöğüt de uğrunda mücadele verilen davanın simgesi durumundadır.

Rüzgâr kanatlı atlılar gibi geçti hayat! Dizesinde şair, hayatın çok hızlı geçtiğini ve bir anlamı olması gerektiğini vurguluyor.

Şiirin teması: devrim yolunda yapılan fedakârlıklardır.

Dil ve Anlatım

Geleneksel şiir anlayışında her dize büyük harfle başlarken bu şiirde anlam tamamlanıncaya kadar dize başları küçük harfle başlamaktadır. Şairin serbest nazıma getirdiği en büyük yeniliklerden biri de dizeleri merdiven basamakları biçiminde yazmasıdır.

Şiirde hem ahenk hem de biçimsel yapı üzerinde özenli bir çalışma olduğu açıkça görülür. Şair, estetik olanı yakalamaya çalışırken sanatsal yaratıların imkânlarından da yararlanır.

Şiir, öyküsel bir anlatımla bize gelişen bir olayın izdüşümünü sunar. Şiirin bir doğa tasviriyle başlaması ve öyküleme yöntemiyle devam etmesi anlama bütünlük kazandırır.

Şiirde benzetme ve kişileştirme sanatları görülür.

“Salkımsöğütler yıkıyordu suda saçlarını!”

“kuş gibi
             vurulmuş gibi
                           kanadından”

“Ağlama salkımsöğüt,
                           Ağlama”

“Kara suyun aynasında el bağlama!
                                           el bağlama!
                                                ağlama”

Genel Değerlendirme

Nazım Hikmet toplumcu gerçekçi bir şair olarak Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir. Özellikle toplumun sorunlarına değindiği şiirlerinde eşit haklara sahip, barış içinde yaşayan bir dünya hayal etmiştir.

“Salkımsöğüt” şiiri devrim yolunda yapılan fedakârlıkların ve bu yolda ölen bir atlının hazin hikâyesidir. Nazım Hikmet’in bu şiiri edebiyat alanında çok ses getirmiş, çok tartışılmış ve üzerine çok yorum yapılmıştır.

EN ÇOK OKUNAN YAYINLAR

Kaldırımlar Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Kaldırımlar Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum. Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık; Biri benim, biri de serseri kaldırımlar. İçimde damla damla bir korku birikiyor; Sanıyorum, her köşe başını sarmış devler… Üstüme camlarını hep simsiyah dikiyor; Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler. Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşanmış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek, yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği bir çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ben gideyim, yol gitsin, ben gideyim yol gitsin; İki yanımda aksın bir sel gibi fenerler. Tak, tak, ayak sesimi aç kö...
Devamı»

Sanat Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Sanat Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek, Bizim diyarımız da binbir baharı saklar! Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek, İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar. Sen kubbesinde ince bir mozaik arar da Gezersin kırk asırlık bir mabedin içini, Bizi sarsar bir sülüs yazı görsek duvarda, Bize heyecan verir bir parça yeşil çini… Sen raksına dalarken için titrer derinden Çiçekli bir sahnede bir beyaz kelebeğin; Bizim de kalbimizi kımıldatır yerinden Toprağa diz vuruşu dağ gibi bir zeybeğin. Fırtınayı andıran orkestra sesleri Bir ürperiş getirir senin sinirlerine, Istırap çekenlerin acıklı nefesleri Bizde geçer en hazin bir musiki yerine! Sen anlayan bir gözle süzersin uzun uzun Yabancı bir şehirde bir kadın heykelini; Biz duyarız en büyük zevkini ruhumuzun Görünce bir köylünün kıvrılmayan belini… Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz. Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken Sana uğurlar o...
Devamı»

Otuz Beş Yaş Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Otuz Beş Yaş Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder. Dante gibi ortasındayız ömrün. Delikanlı çağımızdaki cevher, Yalvarmak, yakarmak nafile bugün, Gözünün yaşına bakmadan gider. Şakaklarıma Kar mı yağdı ne var? Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz? Ya gözler altındaki mor halkalar? Neden böyle düşman görünürsünüz, Yıllar yılı dost bildiğim aynalar? Zamanla nasıl değişiyor insan! Hangi resmime baksam ben değilim. Nerde o günler, o şevk, o heyecan? Bu güler yüzlü adam ben değilim; Yalandır kaygısız olduğum yalan. Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız; Hatırası bile yabancı gelir. Hayata beraber başladığımız, Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir; Gittikçe artıyor yalnızlığımız. Gökyüzünün başka rengi de varmış! Geç fark ettim taşın sert olduğunu. Su insanı boğar, ateş yakarmış! Her doğan günün bir dert olduğunu İnsan bu yaşa gelince anlarmış. Ayva sarı nar kırmızı sonbahar! Her yıl biraz daha benimsediğim. Ne dönüp duruyor havada kuşlar? Nerden ç...
Devamı»

Çoban Çeşmesi Şiir İncelemesi

Yazan:
Resim
Çoban Çeşmesi Deriden derine ırmaklar ağlar, Uzaktan uzağa çoban çeşmesi. Ey suyun sesinden anlayan bağlar! Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi? Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca, Yol almış hayâtın ufuklarınca; O hızla dağları Ferhad yarınca, Başlamış akmağa çoban çeşmesi. O zaman başından aşkındı derdi, Mermeri oyardı, taşı delerdi. Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi, Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi! Vefasız Aslı’ya yol gösteren bu, Kerem’in sazına cevap veren bu Kuruyan gözlere yaş gönderen bu… Sızmazdı toprağa çoban çeşmesi Leylâ gelin oldu, Mecnun mezarda, Bir susuz yolcu yok şimdi dağlarda; Ateşten kızaran bir gül arar da, Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi. Ne şâir yaş döker, ne âşık ağlar, Tarihe karıştı eski sevdâlar. Beyhûde seslenir, beyhûde çağlar Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi.                    Faruk Nafiz Çamlıbel Şiirin Biçim Yönünden İncelenm...
Devamı»

Yağmur Şiiri İncelemesi

Yazan:
Resim
Yağmur Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarit, muhteriz darbeler Sokaklarda seyl-âbeler ağlaşır, Ufuk yaklaşır, yaklaşır, yaklaşır; Bulutlar karardıkça zerâta bir Ağır, muhtazır dalgalanmak gelir; Bürür bir soğuk gölge etrâfı hep, Nümâyân olur gündüzün nısf-ı şeb. Söner şimdi, manzûr olurken demin Heyûlası karşımda bir âlemin. Açılmaz ne bir yüz, ne bir pencere; Bakıldıkça vahşet çöker yerlere. Geçer boş sokaktan, hayâlet gibi, Şitâbân u pûşîde-ser bir sabî O dem leyl-i yâdımda, solgun, tebâh, Sürür bir kadın bir ridâ-yı siyâh. Saçaklarda kuşlar –hazindir bu pek! – Susarlar, uzaktan ulur bir köpek. Öter gûş-ı rûhumda boş bir enîn, Boğuk bir tezâd-ı sükûn u tanîn: Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Olur, muttasıl nevha-ger, nağme-sâz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, g...
Devamı»